Lekkoatletyka na Igrzyskach olimpijskich - Biegiem przez lekką atletykę

Lekkoatletyka na Igrzyskach olimpijskich - Biegiem przez lekką atletykę

Data dodania: 22.07.2021

LEKKOTLETYKA na Igrzyskach olimpijskich.

Biegiem przez lekką atletykę-cz. I.

  1. Bieg - podstawowa i najważniejsza forma ruchu.
  2. Lekka Atletyka, mity i  starożytne Igrzyska Olimpijskie.
  3. Rozwój lekkiej atletyki, jako sportu. Wskrzeszenie Igrzysk Olimpijskich.
  4. Wybitni przedstawiciele lekkiej atletyki na Igrzyskach Olimpijskich do 1976 roku.

 Bieg - podstawowa i najważniejsza forma ruchu

Bieganie stało się zjawiskiem, fenomenem współczesnego świata. Miliony ludzi dla poprawy swojego zdrowia, kondycji, społecznych relacji, wykorzystuje w tych celach tę najprostszą formę ruchu. Nie są potrzebne specjalne urządzenia, obiekty, aby z pasją uprawiać bieganie. Wszystko zaczęło się w bardzo odległych czasach. Bieg w ludach pierwotnych miał znaczenie utylitarne. Motywacją był smak zwycięstwa i olbrzymie emocje towarzyszące walce na trasie biegu. Pierwotni Indianie, Afrykanie i Polinezyjczycy uprawiali bieganie, skoki oraz rzuty i  traktowali to, jako przygotowanie do wojny lub łowów. Szybkość i moc biegu, skoku, czy rzutu decydowały o przetrwaniu i zaspokojeniu głodu.

Grecy zatem w inicjowaniu tych form ruchu nie byli wcale pierwsi. W Egipcie istnieją źródła, świadczące o tym, że już ponad 3,5 tysiąca lat p.n.e. organizowano biegi na dystansie ok. 3200 metrów. 2,5 tys. lat p.n.e. w Babilonii i Asyrii odbywały się biegi, jako przygotowanie do służby wojskowej, zawodowej. Pierwotnie jest to uznawane za początek sportu.

      Najbardziej znana forma rywalizacji odnośnie biegania to MARATON. Niniejsza nazwa powstała na cześć wyczynu żołnierza helleńskiego – Filipidesa, który przebiegł z Maratonu do Aten, aby powiadomić ateńczyków o zwycięstwie nad perskimi wojskami.  Lekka atletyka zwana również królową sportu, w większości swoich konkurencji oparta jest o bieg. Przebiegnijmy więc niezwykłą drogę rozwoju tego wspaniałego sportu, którego program na Igrzyskach Olimpijskich jest najważniejszym  wydarzeniem. 

 

   

Bieg. Bystrow. Mozaika. Stacja metra Sportiwnaja w St. Petersburgu

Lekka Atletyka, mity i  starożytne Igrzyska Olimpijskie

Według mitów greckich Herakles i jego bracia, opiekujący się Zeusem rywalizowali w zawodach sportowych, w konkurencjach  biegowych. Zwycięzca odbywających się co cztery lata zawodów był dekorowany gałązką dzikiej oliwki. Początek i rozwój starożytnych igrzysk mógł mieć tylko jedną ojczyznę - Grecję. To w Olimpii 776 p.n.e. narodziły się Starożytne Igrzyska, a właściwie jeden bieg w rywalizacji męskiej - bieg po prostej (dromos). Dystans nie był określony. W roku 756 p.n.e. rywalizowano już w biegu na „jeden stadion”. Dystans tego biegu został zmierzony i wynosił 192,27 m (długość bieżni 600 stóp, a  na obu krańcach znajdował się rząd bloków startowych z miejscami na oparcie stóp). Później doszły biegi na dwa stadiony (diaulos) i bieg długodystansowy dolichos (1345,89m - 4614,48m). Kobiety miały własne Igrzyska, które także odbywały się co cztery lata. Nazywały się one Hereia - od bogini Hery. Poza tym zawodnicy rywalizowali w skoku w dal - skoczek trzymał w rękach tak zwane ciężarki zamachowe. Skaczący, odbijając się wyrzucał je do przodu a następnie tuż przed lądowaniem szybko cofał za siebie. Grecy uważali tę konkurencję za najtrudniejszą. Konkurencje rzutowe to: rzut dyskiem i oszczepem – dyski wykonane były z brązu, marmuru i ołowiu. Ważyły od 6 do 7 kg. Starożytne oszczepy były wykonane z lekkiego drewna i w połowie miały przywiązaną pętlę. Wielobój lekkoatletyczny w tych czasach reprezentowany był przez pentatlon (bieg, skok w dal, rzut oszczepem i dyskiem, piątą konkurencja były zapasy).

   Skok w dal, rzut oszczepem i dyskiem w czasie Starożytnych Igrzysk Olimpijskich

Zmierzch  Igrzysk w tejże formie następuje w 393 n. e., gdy cesarz Teodozjusz I po 1168 latach zmagań, przerywa rywalizację sportowców. „Królowa sportu” swoje początku notuje więc w starożytnej Grecji.

 Rozwój lekkiej atletyki, jako sportu. Wskrzeszenie  Igrzysk Olimpijskich -Biegiem przez Igrzyska

      Podstawą rozwoju nowożytnej lekkoatletyki było wychowanie fizyczne brytyjskich szkół i uniwersytetów. To tam  od lat 40-tych XIX wieku powstały regulaminy i przepisy rozgrywania zawodów lekkoatletycznych. 5 marca 1864 r. odbył się mecz lekkoatletyczny pomiędzy uniwersytetami Cambrige i Oxford. Możemy zatem przyjąć, że z tym dniem rozpoczyna się era nowożytnej lekkiej atletyki. Powstają pierwsze kluby sportowe i organizacje, jak AAA- Amateur Athletic Association (1880 r.). W 1895 r. rywalizacja lekkoatletów nabiera charakteru międzynarodowego. Zawody między New York Athletic Club a London Athletic Club odbyły się w 11 konkurencjach, a zwycięstwo odnieśli Amerykanie. Rozwój lekkiej atletyki nabiera rozpędu pod koniec XIX wieku, za sprawą Pierre-a de Coubertina, który w 1892 r. na Sorbonie zaproponował wskrzeszenie Igrzysk  Olimpijskich. 23 czerwca 1894 r. przywrócono  Igrzyska, jednocześnie powołując do życia Międzynarodowy Komitet Olimpijski. 1. Igrzyska Olimpijskie odbyły się w 1896 roku w greckich Atenach.  Nie przypominały one jednak dawnych Igrzysk starożytnej Grecji. Ogółem w Igrzyskach brało udział 115 zawodników z 13 krajów. Rywalizacja sportowa odbyła się w okresie od 5 do 15 kwietnia, w 9 dyscyplinach (pierwotnie miało odbyć się w  12.),  w tym w lekkiej atletyce.

     Otwarcie Igrzysk- Ateny 1896 rok,

 

Pierwszą konkurencją rozegraną na Igrzyskach był bieg. Królem sprintu w biegu na 100m został Amerykanin Thomas Burke, który jako jedyny startował ze startu niskiego - klęcząc.

    Thomas Burke- 2. od lewej

 Z uwagi na to, że w trójskoku odbył się tylko finał, to jego zwycięzca James Connolly był dekorowany, jako pierwszy złotym medalem olimpijskim.

               Bohaterem Igrzysk został jednak Grek – Spirydon Luis, który wygrał bieg maratoński na  dystansie 40 km. Na całej trasie biegu stało i kibicowało ok. 100 tysięcy widzów. Zwycięzca biegu został nagrodzony nie tylko medalem, ale także nagrodami rzeczowymi i pieniędzmi. Plotki głosiły, ze mógł wybrać sobie za żonę córkę najbogatszego wtedy Greka.

                W 1928 roku do rywalizacji sportowej na Igrzyskach Olimpijskich przystępują kobiety. W Amsterdamie pierwsza polską mistrzynią olimpijską zostaje Halina Konopacka, która zdobywa złoty medal w rzucie dyskiem. Jednocześnie, dzięki swojemu wdziękowi zostaje miss tych zawodów.

 

       Halina Konopacka

 Do obecnych czasów lekkoatletyka niepodzielnie króluje na Igrzyskach Olimpijskich.

Wybitni przedstawiciele lekkiej atletyki na Igrzyskach Olimpijskich do 1976 roku

Najwięksi zwycięzcy, wielokrotni zdobywcy medali stają się prawdziwymi bohaterami, sportowcami oddziaływującymi na wyobraźnię. Wystarczy wspomnieć ich legendy i zwrócić uwagę na fakt, iż większość z nich to przedstawiciele biegów. Do nich należą przedwojenni bohaterowi tacy jak: Paavo Nurmi. Ten niezwykły, fiński biegacz długich dystansów zdobył w latach 1920-1928 12 medali, w tym 8 złotych.

   Pavo Nurmii na mecie

 

Kolejnym fenomenem był legendarny amerykański sprinter i skoczek, Jesse Owens, który  jako pierwszy sportowiec zdobył cztery złote medale (100m, 200m, skok w dal, 4x100m) podczas jednych Igrzysk w Berlinie w 1936 roku.

      Jesse Owens ze startu niskiego w biegu na 200m

 

Swoich bohaterów miały również powojenne Igrzyska (w 1940r. i w 1944r. Igrzyska się nie odbyły, gdyż trwała II Wojna Światowa). W 1948 roku podczas Igrzysk w Londynie, gospodyni domowa i matka dwojga dzieci, holenderka Fanny Blankers-Koen powtarza wyczyn J. Owensa i zdobywa cztery złote medale w biegach na 100m, 200m, 80 m przez płotki, i w sztafecie 4x100m.

       Fanny Blankers-Koen, pomnik w Rotterdamie

 

Czechosłowak, Emil Zatopek to bohater następnych Igrzysk (1952 Helsinki). Jako jedyny w historii rozgrywania biegów długodystansowych na Igrzyskach wygrywa bieg maratoński, dokładając do tego zwycięstwo w biegu na 5000m i 10000 m.

   Emil Zatopek, czeska lokomotywa

               W czasie Igrzysk Olimpijskich w Rzymie w 1960 r. sprinterka z USA Wilma Rudolph zdobywa trzy złote medale- 100m, 200m, 4x100m. Jednakże bohaterem staje się etiopski biegacz Bikila Abebe, który zwyciężył w biegu maratońskim, biegnąc cały dystans boso. W czasie tokijskich igrzysk olimpijskich w 1964 r. wyróżnił się Nowozelandczyk Peter Snell, zwycięzca biegów na 800m i 1500m. Swoje drugie igrzyskowe zwycięstwo odnosi Bikila Abebe, tym razem już biegnąc w butach (firmy z całego świata zabiegały o stopy tego sportowca). Lata siedemdziesiąte to supremacja  fińskiego długodystansowca Lasse Virena, który, może się pochwalić zwycięstwem na dwóch kolejnych Igrzyskach w 1972 (Monachium) i 1976 (Montreal) w biegach na 5000m i 1000m. Nikt w historii rozgrywania finałów biegów na 400m i 800m na jednych igrzyskach, poza Alberto Juantoreną nie może się pochwalić dubletem złotych medali na tych dystansach. Podopieczny polskiego trenera Zbigniewa Zabierzowskiego na Igrzyskach Olimpijskich w Montrealu (1976) wygrał te dwa trudne do pogodzenia dystanse. Na tychże Igrzyskach nasza najwybitniejsza sportsmenka Irena Szewińska-Kirszenstein wygrała bieg na 400m, bijąc przy okazji rekord Świata, stając się jedną z największych gwiazd Igrzysk. Dwa lata wcześniej w 1974 roku zostaje najlepsza sportsmenką Świata.

 Irena Szewińska w 1964 r.

  W konkurencjach technicznych na przestrzeni tych lat pojawiło się również wielu doskonałych lekkoatletów. Przykuwa uwagę, w

młodości sparaliżowany ciężką chorobą i poruszający się wtedy na wózku inwalidzkim, Raymond  Ewry (USA). W nieaktualnych już konkurencjach, w skokach z miejsca, w latach 1904-1908 zdobywa 8 złotych medali olimpijskich.

 

 Raymond Ewry w skoku wzwyż z miejsca

 

   Wielką gwiazdą przedwojennych Igrzysk był wieloboista Indianin z USA Jim Thorpe. Wygrywa Igrzyska V Olimpiady (Sztokholm 1912) w dziesięcioboju i pięcioboju. Gdy później okazało się, że Thorpe otrzymał kilkadziesiąt dolarów za grę w drużynie baseballu, co w sporcie amatorskim było nie do zaakceptowania, odebrano mu te tytuły. W 1950 został uznano go  za najlepszego sportowca Stanów Zjednoczonych pierwszej połowy lat pięćdziesiątych. Nie doczekał się zwrotu medali (umiera w 1953 r.) i dopiero w 1982 r. zostaje zrehabilitowany.

   W 1932- Los Angeles, amerykanka Mildred Didrikson zdobywa trzy medale, w tym dwa złote (80m pł, rzut oszczepem) i srebrny w skoku wzwyż.

    W latach  powojennych, objawia się talent Alfreda Oertera- USA, który to na czterech kolejnych Igrzyskach (1956-1968) wygrywa konkurs rzutu dyskiem. Dwóch trójskoczków dzieli złote medale między siebie w okresie od 1960-1976. Józef Schmidt (Polska) pierwszy człowiek, który w 1960 r. w Olsztynie przekroczył 17,00m, wygrywa w Rzymie- 1960 i w Tokio-1964. Z kolei radziecki lekkoatleta Wiktor Saniejew odnosi trzy kolejne zwycięstwa w Meksyku-1968, w Monachium-1972 i w Montrealu-1976.

 Dick Fosbury nad poprzeczką

    W 1968 roku podczas Igrzysk XIX Olimiady w Meksyku, niecodzienny sposób pokonania poprzeczki w skoku wzwyż demonstruje Richard Douglas „Dick” Fosbury. Zwycięża w tym konkursie, a od jego nazwiska ta technika przyjmuje miano „fosbury-flop”. W obecnym czasie wszyscy czołowi zawodnicy i zawodniczki na Świecie stosują ten styl.

Ciąg dalszy w części drugiej, gdzie zapoznamy się z:

1.            Wybitni przedstawiciele lekkiej atletyki na Igrzyskach Olimpijskich do 2016 roku

2.            Konkurencje lekkoatletyczne na Igrzyskach Olimpijskich

3.            Polscy medaliści olimpijscy

4.            Początki lekkiej atletyki w Polsce, Polski Związek Lekkiej Atletyki- PZLA

Opracowanie - Marek Wochna.

W materiale wykorzystano:

1.            Z. Porada, „Starożytne i nowożytne Igrzyska Olimpijskie” KAW w Krakowie, 1980

2.            Zaborniak S. „Lekkoatletyka na ziemiach polskich w latach 1867-1918” Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów, 2004

Zdjęcia:

Domena publiczna s: 4

https://commons.wikimedia.org › wiki   File:Pentathlon athlets Staatliche Antikensammlungen 2637.jpg (s.2),

https://pl.wikipedia.org/wiki/Letnie_Igrzyska_Olimpijskie_1896 (s.2), https://pl.wikipedia.org/wiki/Letnie_Igrzyska_Olimpijskie_1896 (s.3), https://pl.wikipedia.org/wiki/Halina_Konopacka (s.3),

https://pl.wikipedia.org/wiki/Paavo_Nurmi (s.4),

Wikimedia Commonce, File:Blankers koen.JPG (s.4),

wikipedia.org/wiki/Emil_Zátopek (s.5),

https://pl.wikipedia.org/wiki/Irena_Szewi%C5%84ska#/media/Plik:IrenaKirszenstein.JPG (s.5),

https://pl.wikipedia.org/wiki/Ray_Ewry#/media/Plik:Ray_Ewry_1908b.jpg, (s.5)

https://en.wikipedia.org/wiki/Fosbury_Flop (s.5),

 

 

 

 

 

 

Powrót

Zobacz również...

15.05.2023

Lekkoatletyczne Nadzieje Olimpijskie - Inauguracja 023

PO UBIEGŁOROCZNYM SUKCESIE AKCJI LEKKOATLETYCZNE NADZIEJE OLIMPIJSKIE...
25.03.2024

10 lat programu

To już 10 lat programu „Lekkoatletyka dla każdego!”. Wzięło w nim udział...
22.11.2023

Halowy Finał Ldk! 2023

W dniu 25 listopada 2023 roku odbyła się Spale kolejna edycja...
06.10.2023

Raport NESTLE 2023

W roku 2023 zostały przeprowadzone badania pod nazwą #Zacznij od lekkiej....
24.02.2023

ZAPYTANIE OFERTOWE NA ZAKUP I DOSTAWĘ MATERIAŁÓW PROMOCYJNCYH

POLSKI ZWIĄZEK LEKKIEJ ATLETYKI OGŁASZA PRZETARG NA ZAKUP I DOSTAWĘ...
23.12.2022

Boże Narodzenie 2022

Drodzy Przyjaciele Lekkiej Atletyki, Od 2014 roku rozwijamy nasz program...
18.08.2022

EYOF 2022 - analiza

SUKCESY POLSKICH LEKKOATLETÓW spod znaku Ldk! na EYOF 2022 Do historii...
25.07.2022

AUG Kraków - reprezentacja

Formularz https://forms.gle/AVodcLasAqymWZTi8 Zapraszamy!