Maraton
89.Mistrzostwa Polski w maratonie, 2019. Warszawa. Fot. M.Biczyk
Maraton
Jak to działa
Maraton to najdłuższy bieg w programie olimpijskim, obejmuje 26 mil 385 jardów (42,195 km). Jest rozgrywany jako bieg uliczny, historycznie zawsze kończył się na głównym stadionie, chociaż podczas kilku ostatnich międzynarodowych zawodów miało to miejsce w centrum miasta.
Historia
Wydarzenie nosi imię legendarnego 26-milowego biegu greckiego żołnierza zwanego Filippedesem (znanego również jako Pheidippides) z miejsca bitwy pod Maratonem do Aten, gdzie ogłosił klęskę najeżdżających Persów. Jego misja została zakończona ale natychmiast zmarł z wycieńczenia po tym, jak dzień wcześniej przebiegł 150 mil od Sparty.
Organizatorzy pierwszych nowoczesnych igrzysk olimpijskich, które odbyły się w Atenach w 1896 roku, dla uczczenia osiągnięć starożytnej Grecji wymyślili bieg na dystansie 40 km.
Odległość została następnie wydłużona do imperialnych wymiarów 26 mil na Igrzyskach Olimpijskich w Londynie w 1908 r. i wzrosła o kolejne 385 jardów, gdy linia startu została cofnięta, aby dzieci w Królewskim Przedszkolu w Windsorze mogły ją zobaczyć a bieg nadal kończył się przed królową Aleksandrą na stadionie White City w zachodnim Londynie. Odległość ta została znormalizowana na 26 mil 385 jardów (42,195 km) w 1921 roku.
Czy wiedziałeś
Szybko odkryto, że Fred Lorz z USA, który jako pierwszy przekroczył linię mety na igrzyskach olimpijskich w 1904 r., oszukał, zatrzymując samochód i przejeżdżając 11 mil jako pasażer. Został zdyskwalifikowany, a zwycięstwo przyznano jego rodakowi Thomasowi Hicksowi, który (w niewielkim stopniu) przetrwał rygory wyścigu w temperaturach sięgających 32 stopni Celsjusza dzięki połączeniu brandy i strychniny.
Złotym standardem
Kenijczyk Abel Kirui skutecznie obronił tytuł mistrzowski na Mistrzostwach Świata IAAF 2011, czym dołączył do elitarnej grupy mężczyzn, którzy dwukrotnie zwyciężyli na arenie światowej: Etipoczyka Abebe Bikila (Igrzyska Olimpijskie 1960 i 1964), Waldemar Cierpinski z NRD (Igrzyska Olimpijskie 1976 i 1980), Hiszpana Abla Antona (1997 i 1999 Mistrzostwa Świata IAAF), Etiopczyka Gezahegn Abera (Igrzyska Olimpijskie 2000 i Mistrzostwa Świata IAAF 2001) oraz Maroka Jaouada Ghariba (Mistrzostwa Świata IAAF 2003 i 2005).
Ikony – Świat
Abebe Bikila
Członek oddziału Imperial Bodyguard, Bikila był w ostatniej chwili dokooptowany do etiopskiego zespołu, ale wywołał sensację, biegając boso po ulicach Rzymu i zdobywając złoto, jako pierwszy Afrykanin z Afryki Subsaharyjskiej, na Igrzyskach Olimpijskich w 1960 roku. Cztery lata później obronił tytuł, tym razem w butach. W obu przypadkach osiągnął najlepsze czasy na świecie. Został wprowadzony do Galerii Sław IAAF w 2012 roku.
Paula Radcliffe
Po udanej karierze na stadionie i przełajach brytyjska biegaczka przeniosła się do maratonu w 2002 roku i ustanowiła błyskotliwy rekord świata 2:15:25 podczas biegu w Londynie w 2003 roku. Zdobyła także tytuł mistrzyni świata w 2005 roku i triumfowała w wielu innych dużych maratonach miejskich w Nowym Jorku i Chicago. Nie zdobyła jednak nigdy medalu olimpijskiego.
Ikony – Polska
Jan Huruk
Jan Huruk. Fot. J.Szewiński
Urodzony 27 stycznia 1960 w Orsku, długodystansowiec, specjalizujący się w biegu maratońskim. Uznany za najlepszego polskiego maratończyka stulecia 1919–2019 według Polskiego Związku Lekkiej Atletyki. Reprezentował barwy klubu Gryf Słupsk.
Olimpijczyk z Barcelony (1992) – zajął tam 7. miejsce z czasem 2.14:32. W 1991 zajął 4. miejsce na mistrzostwach świata w Tokio, z czasem 2.15:47. W tym samym roku z czasem był 3. podczas maratonu w Londynie, zawodów przeprowadzanych w ramach Pucharu Świata IAAF.
Mistrz Polski w biegu na 10 000 m (1987), półmaratonie (1992) i biegu przełajowym 7 km (1990), a także halowy mistrz Polski w biegu na 3000 m (1988). W rankingu magazynu „Track & Field News” zajął 3. miejsce w 1991 i 5. w 1992.
Rekordy życiowe
5000 m – 13:34,63
10 000 m – 28:18,42
półmaraton – 1.02:17
maraton – 2.10:07 (12 kwietnia 1992, Londyn)
Henryk Szost
Henryk Szost, ME Berlin, 2018. Fot. M.Biczyk
Urodzony 20 stycznia 1982 w Krynicy-Zdroju, specjalista od biegów długodystansowych. Karierę sportową zaczynał od biegów narciarskich, później zaczął startować w biegach górskich i ulicznych. W 2006 zadebiutował w mistrzostwach świata w biegach ulicznych zajmując w Debreczynie. Na dystansie maratońskim zadebiutował 15 kwietnia 2007 w Dębnie zostając wicemistrzem Polski. Rok później na tej samej trasie zdobył złoto i osiągnął wynik 2.11:59 s. dający mu prawo występu na igrzyskach olimpijskich w Pekinie, gdzie zajął 34 miejsce. W 2010 zdobył w październiku złoty medal mistrzostw świata wojska w maratonie (Polacy w składzie Szost, Arkadiusz Gardzielewski i Michał Kaczmarek zdobyli także złoto w rywalizacji drużynowej). Wybrany lekkoatletą października 2011 w plebiscycie European Athletics po uzyskaniu w maratonie we Frankfurcie nad Menem czasu 2.09:39 s. 4 marca 2012 w Ōtsu podczas maratonu Lake Biwa uzyskał wynik 2.07:39 s. poprawiając dziewięcioletni rekord Polski na tym dystansie. Na igrzyskach olimpijskich w Londynie zajął dziewiąte miejsce – najlepsze z Europejczyków. W 2016 znalazł się w reprezentacji Polski na Igrzyska Olimpijskie w Rio de Janeiro.
Wielokrotny medalista mistrzostw Polski seniorów. Ma w dorobku sześć złotych medali: dwukrotnie triumfował w biegu na 5000 metrów (Poznań 2007 oraz Warszawa 2012), jeden raz w półmaratonie (Piła 2006) i trzy razy w maratonie (Dębno 2008, Warszawa 2014 i Warszawa 2015). Zdobył ponadto siedem srebrnych krążków: dwa w biegu przełajowym (Police 2005 i Olszyna 2009), dwa w biegu na 10 000 metrów (Międzyzdroje 2006 i Kędzierzyn-Koźle 2009) oraz w maratonie (Dębno 2008, Warszawa 2016) i jeden w półmaratonie (Piła 2011). Ponadto jeden raz stawał na najniższym podium (Bydgoszcz 2007 – bieg przełajowy). Jest żołnierzem Wojska Polskiego.
Aktualny rekordzista Polski na dystansie maratońskim.
Rekordy życiowe
1500 m – 3.44.26 min.
3000 m – 8.02.42 min.
5000 m – 13:58.89 min.
10 000 m – 28:31.90 min.
półmaraton – 1.02:35 godz.
maraton – 2.07:39 (4 marca 2012, Otsu Japonia)
Wanda Panfil - Gonzalez
W.Panfil-Gonzales. Fot. M.Biczyk
Urodzona 26 stycznia 1959 w Opocznie – polska lekkoatletka, maratonka. Lata szkolne spędziła w Tomaszowie Mazowieckim. Ukończyła Liceum Zawodowe przy ZSZ nr 1. Karierę sportową zaczęła w 1975 w klubie Lechia Tomaszów Mazowiecki, pozostając jego zawodniczką do wyjazdu z Polski. Jej trenerem do 1984 był Karol Włodarczyk.
Poza Polską zadebiutowała w 4 października 1987 w maratonie w Berlinie, zajmując 2. miejsce. Największe sukcesy odnosiła pod kierunkiem trenera meksykańskiego Mauricio Gonzáleza, którego poślubiła. W latach 1980–1991 wiele razy reprezentowała Polskę w biegach długich (od 1500 m do maratonu). Jest jedyną Polką, która zdobyła tytuł mistrzyni świata. Po złoto sięgnęła w 1991 w Tokio z czasem 2:29:53. Zwyciężała w prestiżowych maratonach w Londynie, Nowym Jorku i Nagoi (wszystkie w 1990) oraz w Bostonie (1991). Czas uzyskany w tym ostatnim wyniósł 02:24:18, co sprawia, że Wanda Panfil-González jest na czele listy najszybszych polskich maratonek w historii. Dwukrotnie brała udział w igrzyskach olimpijskich, w Seulu (1988), jak i w Barcelonie (1992) zajęła 22. miejsce. Podczas igrzysk dobrej woli w Seattle (1990), zdobyła złoty medal w biegu na 10 000 m.
Zwyciężczyni maratonów w Nowym Jorku, Tokio, Londynie, Bostonie i w Nagoi w Japonii.
14-krotna mistrzyni Polski (3000 m, bieg przełajowy 3,5 km, bieg przełajowy 4 km, 5000 m, 20 km i maratonie) oraz 13-krotna wicemistrzyni. 9-krotna rekordzistka kraju (3000 m, 5000 m, 10 000 m).
Rekordy życiowe
1500 m – 4:15.40 min.
3000 m – 8:52.07 min.
5000 m – 15:41.29 min.
10 000 m – 31:53.83 min.
półmaraton – 1:13.01 godz.
maraton – 2:26.31 (22 kwietnia 1990, Londyn Wlk. Brytania)
maraton – 2:24.18 (15 kwietnia 1991, Boston USA, wynik nieregulaminowy)
Małgorzata Sobańska
Urodzona 25 kwietnia 1969 w Poznaniu – polska lekkoatletka specjalizująca się na długich dystansach, olimpijka z Atlanty i z Aten.
Jest 2-krotną mistrzyni kraju w półmaratonie (1999 i 2004) oraz 5-krotną wicemistrzynią: 3000 m (1991), 5000 m (1995), 10000 m (1999). Wygrała maraton w Londynie (1995) oraz w Warszawie (2008). Podczas Mistrzostw Świata w Göteborgu (1995) zajęła 4 miejsce. Dwukrotnie reprezentowała Polskę na Igrzyskach Olimpijskich: Atlanta (1996) – 11 miejsce oraz Ateny (2004) – 17 miejsce.
Aktualna rekordzistka Polski w maratonie.
Rekordy życiowe
5000 m – 16:06.12 min.
10 000 m – 33:52.03 min.
półmaraton – 1:11.47 godz.
maraton – 2:26.08 (7 kwietnia 2001, Chicago USA)
Opracowanie PJ, dzięki uprzejmości www.worldathletics.org oraz przy wykorzystaniu www.pl.wikipedia.org i innych źródeł.