Współczesny sport wyczynowy dąży do stałego postępu wyników, a kształtowanie mistrzostwa sportowego odbywa się w ramach złożonych systemów szkolenia w różny sposób powiązanych z infrastrukturą polityczną, gospodarczą, społeczną i kulturową danego kraju (Czajkowski 1982).
Wszystkie systemy szkolenia sportowego uwzględniać muszą uwarunkowania wynikające z modelu mistrzostwa sportowego oraz biologicznych i psychicznych właściwości organizmu człowieka.
Specyficzność spełnianych funkcji sportowych wymaga celowego doboru kandydatów rokujących spełnienie w przyszłości jakościowych i ilościowych cech modelu mistrza oraz odpowiedniego czasu trwania procesu szkolenia. (Ważny 1981, 1987, Raczek 1991a, Sozański i wsp. 1994, Zaporożanow i Sozański 1997)
Za system szkolenia sportowego można przyjąć uporządkowany zbiór elementów złożonych z organów i środków szkolenia stosowanych w jego ramach. Organy i środki szkolenia stanowią zbiór elementów wraz z relacjami zachodzącymi między tymi elementami oraz między ich właściwościami. Podzespoły te są w różny sposób wykorzystywane na różnych poziomach szkolenia sportowego. W pierwszych etapach szkolenia sportowego trener lub instruktor stosuje najczęściej jednakowy plan treningu dla całej grupy ćwiczących.
Na poziomie szkolenia mistrzowskiego dla każdego zawodnika opracowuje się indywidualny plan treningu i realizuje się go za pomocą specjalistów w warunkach daleko odbiegających od standardowych. (Ważny 1987, Kosendiak i Migasiewicz 1999, Sozański 2002, Starosta 2002)
Ważny (1987) określił i uporządkował czynniki mające wpływ na efektywność szkolenia sportowego.
Każdy z tych czynników sam tworzy skomplikowany układ. W procesie szkolenia między tymi układami zachodzą złożone relacje, których optymalizacja ma istotne znaczenie dla wyników samego szkolenia.
Efektywność systemu szkolenia sportowego w dużym stopniu zależy od doboru właściwych kandydatów do określonej dyscypliny sportu oraz od sprawności tego systemu.
Centralne miejsce w systemie szkolenia sportowego zajmuje podsystem treningu, zawodów i odnowy. Trening właściwy to wieloletni, specjalnie zorganizowany proces doskonalenia zawodnika (Ważny 1987). Trening sportowy jest celowo zorganizowanym procesem oddziaływań kształtujących i wychowawczych zmierzających do uzyskania poziomu mistrzostwa w określonej specjalności sportowej.
Współcześnie sport dzieci i młodzieży jest specyficznym podsystemem sportu wyczynowego, w którym realizowane są pierwsze etapy szkolenia sportowego.
Podstawowym celem tych etapów jest nauczanie umiejętności ruchowych i budowanie funkcjonalnych podstaw dla osiągania maksymalnych wyników w wieku dojrzałym.
Strategicznie rozumianym celem sportu dzieci i młodzieży nie może być doraźna maksymalizacja osiągnięć już w najmłodszych kategoriach wieku, lecz ukształtowanie funkcjonalnej podstawy do ich osiągania w wieku dojrzałym. (Raczek 1989a, 2001, Sozański 1994, 2000)
Stąd trening dzieci i młodzieży jest specyficzną fazą długofalowego procesu adaptacji ustroju do określonego rodzaju wysiłków zgodnie z prognozowanym modelem mistrzostwa w danej dyscyplinie czy specjalizacji. (Ważny 1987).